Sommige pigmentvlekken zijn al aanwezig bij onze geboorte, andere ontstaan later in ons leven. Om het ontstaan te begrijpen, moeten we verder kijken dan het huidoppervlak. Pigmentvlekken zijn namelijk meer dan alleen een ophoping van pigment in de huid. Wist jij al dat de pigmentcel (melanocyt) onderdeel is van ons immuunsysteem en wordt beschouwd als een type immuuncel? Hieronder wordt alles wat jij moet weten over pigmentvlekken verder uitgelegd.

Functie pigment

Naast het geven van de huidskleur, is de voornaamste functie van de pigmentcellen om de huid te beschermen tegen Uv-straling. Onze huid bevat wel 1000-2000 pigmentcellen (melanocyten) per vierkante millimeter. Gemiddeld komt dit neer op 1 pigmentcel per 36 keratinocyten; dit zijn de cellen waar onze opperhuid uit is opgebouwd. Zolang het pigment (melanine) in de pigmentcel zit, is het kleurloos. Het verkleurt pas zodra het in de opperhuid wordt blootgesteld aan Uv -straling en zuurstof.

Naast de nuttige functie tegen Uv-straling, spelen pigmentcellen ook een rol in het immuunsysteem. Uit onderzoek blijkt dat ze stofjes uitscheiden (cytokinen) die het afweersysteem kunnen activeren of remmen (doordat ze bovenin de huid liggen, zijn ze dus ideale schildwachten tegen schadelijke ziekteverwekkers van buitenaf). Alhoewel men nog niet exact heeft uitgeplozen hoe het werkt, beschouwt men de pigmentcel daardoor als een type immuuncel.

Leuk weetje! De huid is niet de enige plek waar je pigmentcellen vindt. Ze zitten ook in het hart, vaginale en anale slijmvliezen, hersenvliezen, botten en het middelste gedeelte van het oog.

Welke soorten pigment zijn er?

Aangeboren pigmentvlekken

Hoe ontstaan aangeboren pigmentvlekken? In de vierde week van de embryonale ontwikkeling van een mens ontstaan de pigmentcellen. Door natuurlijke processen verplaatsen deze zich uiteindelijk naar de opperhuid waar ze permanent blijven zitten. Soms gaat er echter wat mis tijdens deze reis en blijven ze steken. Hierdoor ontstaan afwijkende huiddelen waar direct bij de geboorte, of na een aantal jaren, een pigmentvlek zichtbaar wordt.

Verworven pigmentvlekken

Onze pigmentaanmaak wordt aangestuurd door de hypofyse. Dit is een hersenklier die de schakel vormt tussen ons zenuw- en hormoonstelsel. De hypofyse maakt MSH. Dit is een hormoon dat de pigmentcellen aanstuurt. Om het pigmentatieproces goed te laten verlopen, doorloopt het lichaam een aantal stappen. Als dit niet soepel gaat en de pigmentcellen worden overprikkeld, hoopt pigment zich onderhuids op en ontstaan er pigmentvlekken.

Niet alleen de zon speelt hierin een grote rol, maar ook hormonen, medicatie of verwonding (ontsteking) kunnen overprikkeling veroorzaken. Hoe het proces exact werkt is geen makkelijk verhaal, maar ik ga proberen om het uit te leggen.

Stress op het pigmentsysteem veroorzaakt storing en een verminderde nauwkeurigheid in het celdelingsproces. Vergelijk dit met; autorijden, radio luisteren, bellen en praten met een passagier tegelijk. Dat kunnen je hersenen ook niet verwerken.

Door deze stress (overprikkeling) wordt dan teveel pigment aangemaakt en het geproduceerde pigment wordt niet gelijkmatig afgegeven.

Pigment op meerdere niveaus in de huid

Pigment kan aanwezig zijn in onze hoornlaag, opperhuid en lederhuid. Over het algemeen geldt: hoe dieper de pigmentvlek zit, des te lastiger deze te verwijderen is.

Pigmentvlekken in de hoornlaag en opperhuid zijn makkelijk te herkennen. Ze hebben meestal een bruine tot zwarte kleur. Over het algemeen zijn deze het beste te verwijderen. 

Is het pigment blauwgrijs van kleur dan zit de pigmentvlek in de lederhuid en wordt behandeling een stuk lastiger. Waardoor komt dit? Soms raakt door een huidontsteking het vliesje (basaalmembraan) tussen de bovenste en onderste huidlaag beschadigd. Dan kan pigment van de bovenste huidlaag (opperhuid) weglekken in de onderste huidlaag (lederhuid). Omdat het hier niet thuishoort komt het immuunsystemen meteen in actie. De witte bloedlichaampjes (macrofagen) kapselen het pigment als een soort pac-mannetjes in. Hierdoor komt het vast te zitten in de huid. Van ditzelfde mechanisme wordt ook gebruik gemaakt om tatoeages te zetten.

Vlekkerige huid door slijtage pigmentcellen.

Wist je dat pigmentvlekken niet alleen door een ophoping van pigment ontstaan? Vanaf ons 35^ste levensjaar verliezen we gemiddeld elk jaar 10%  van de functionerende pigmentcellen. Deze kunnen niet meer vervangen worden. Door de afname van de pigmentcellen wordt op sommige plekken geen pigment meer geproduceerd. Hierdoor wordt bruin worden in de zon steeds lastiger en gaat de huid terug naar zijn oorspronkelijke lichte kleur die je als baby had. Omdat de andere delen van de huid nog wel verkleuren, ontstaat een vlekkerige, niet egale huidteint. 

Behandelingen

Pigmentatie is alleen goed te behandelen als je weet welke oorzaak eraan ten grondslag ligt.

Dit bepaalt of je het met producten, peeling, laser of (in combi met) medicatie kunt behandelen. Als huidtherapeut kan ik helpen bij het bepalen van de oorzaak én behandelmethode. Binnen Huid met zorg kan ik ook behandelen door middel van peeling en door middel van laser. Lees hierover meer op de pagina over pigment behandelen

© 2024 - Huid met zorg B.V. - Huidtherapeut en Schoonheidsspecialist in Hengelo